تفاوت واژه های ماسه ، شن و ریگ !
آیا ماسه، شن و ریگ فرق دارند؟
بسیاری از ما ایرانیان با واژه های ریگ، شن و ماسه آشنا هستیم. کاربرد این سه واژه را در عبارت هایی مانند “شنزار”، “شن شویی”، ماسه بادی”، “ماسه بادی” و “ریگزار” دیده ایم. سه واژه مذکور علاوه بر اینکه در زندگی روزمره از آن ها استفاده می کینم در علوم مهندسی چون مهندسی عمران، مهندسی کشاورزی و خاک شناسی، منابع طبیعی، محیط زیست، زیست شناسی ،زمین شناسی، و غیره نیز کاربرد دارند. افرادی که با هر یک از این سه واژه سر و کار دارند، به خوبی آگاهند که ناتوانی زبان فارسی قادر به تمیز دادن این سه واژه نمی باشد. ببسیاری از مردم در گفتار و نوشتار، تفاوت آنچنانی برای این سه واژه قائل نیستند. ببرای مثال، برخی مردم به دانه های ریز “ماسه” می گویند و برخی دیگر آن را “َشِن” و عده ای “ریگ” می نامند.
کشورهای مختلف و موسسات کشورهای مختلف تعریف های کمی متفاوت از ماسه و شن دارند ولی اغلب آن ها نزدیک به هم می باشند. عمدتا زمین شناسان واژه “ماسه” را برای دانه های بین ۰٫۰۶ تا ۲ میلی متر به کار می برند.موسسات مهندسی مانند AASHTO در آمریکا، دانه های درشت تر از ۰٫۰۷۴ میلی متر و ریزتر از ۲ میلیمتر را ماسه نامگذاری کرده اند. دانه های بین ۲ میلی متر و ۶۴ میلی متر را نیز“شِن” تلقی می کنند.
در ایران توافق نظر خوبی در کاربرد واژه های “ماسه” و “شِن” در حوزه های مهندسی عمران و زمین شناسی و وجود دارد که “ماسه” را برابر با واژه انگلیسی sand و “شِن” را برابر با gravel می دانند . در ترجمه هم این معادل گذاری رعایت شده است. این تعریف و برگردان انگلیسی-فارسی آن بسیار شفاف و بدون ابهام می نماید. به طوری که به کمک جدول اندازه گیری دانه ها و مقایسه آن با واژه های sand و gravel می توان مشکلات نامگذاری شن و ماسه و ریگ در زبان فارسی را برطرف نمود.
ما در نوشته های علمی دانه های ریزتر را “ماسه” می نامیم اما هنگام توفان از عبارت “توفان شِن” استفاده می کنیم! با توجه به توضیحات فوق دانه های شن درشت تر از “ماسه” می باشند و بسیار سخت تر از زمین هنگام وزش باد، بلند می شوند. در نتیجه در اخبار و گزارش ها به اشتباه از واژه “شن” بجای “ماسه” استفاده می کنند.عبارت “ساعت شنی” هم مانند “توفان شن” اشتباه است و در اصل “ساعت ماسه ای” می باشد.
و اما ریگ چیست؟
“ریگ” واژه کهن فارسی می باشد در زبان پهلوی به معنی sand است . همان sandی که در زبان علمی زمین شناسی و مهندسی آن را “ماسه” می نامند.در اصل این واژه در زبان علمی فارسی جا نیفتاده است و امروزه به اشتباه بیشتر به عنوان یک واژه مکمل در کنار شن به کار می رود.
پیشنهاد شرکت ماسه های ورزشی به عنوان مرکز تخصصی در امر ارائه ماسه زمین های ورزشی بدین شرح است:
- بجای توفان شِن، بگوییم توفان ماسه (ریگ)
- بجای ساعت شنی، بگوییم ساعت ماسه ای (ریگی)
- بجای شن های ساحلی، بگوییم ماسه (ریگ) های ساحلی
- بجای شِنزار، بگوییم ریگزار یا ماسه زار
- بجای شِن زی بگوییم ماسه زی (ریگ زی)
منبع: سایت طراوت بهار
خداقوت. مطلب بسیار آموزنده ای بود. متاسفانه درحال حاظر مردم ایران به هرچیز بدون کاربردی اهمیت میدهند ولی از درست سخن گفتن به زبان پارسی و استفاده درست از واژه ها غافلند. بانی آموزش به مردم هم که وزارت آموزش و پرورش هست که اونم از رسالت خودش خیلی فاصله گرفته و تمام فارق التحصيلاش هم سواد کاربردی ندارن و رسانه هم بخاطر ضعف در اطلاع رسانی مخاطب چندانی نداره.
با تشکر از نکات ارزشمند متن حاضر… مایلم نکات زیر را به علاقه مندان تقدیم کنم
اگر ماسه و شن مخلوط بکنم و در سطحی پخش بکنیم . بعد از مدتی شن بیشتر از ماسه قابل رویت و ماسه کمتر دیده می شود چرا که ماسه ریزتر بوده و شن درشتر است لذا در سطح و بالا نمایان میشه و به این شکل میشه تشخیص و مقایسه کرد. مدت زمان بسیار مهم است
خیلی خوب بود
به نظر من بجای این همه تغییرات بهتر است جای شن و ماسه را در تعریف آن تغییر دهیم
یعنی برای ابعاد کوچکتر بگوییم شن و درشتر را بگویئم ماسه
سلام خوب هستید مطالب خیلی خوب بود ولی اگه ممکنه یک مطلبی هم در مورد فرق پوکه معدنی با شن بزارید بازم از شما ممنونم
خسته نباشید مرسی به خاطر این مطالب زیبا
با سلام
خیلی خیلی از این مطلب استفاده بردم
در ترجمه متون مهندسی شیمی در تصفیه آب بسیار مفید و موثر می باشد
واقعا خدا قوت