ماسه چیست و چگونه تشکیل می شود؟

این متن در مورد اینکه ماسه چیست و نکات قابل اهمیتی که در انتخاب ماسه زمین ورزشی کمک می کند همچنین روش استخراج ماسه،شست و شوی ماسه،شکل دانه ها و در نهایت آزمایش هایی که بر روی ماسه قبل از ارائه به مصرف کننده انجام می پذیرد،پرداخته است

بخش اول به خصوصیات ماسه از جمله دانه بندی و میزان سختی و منابع آن می پردازد:

ماسه از فرسایش و هوازدگی سنگ به وجود می‏ آید و با توجه به منبع سنگ موجود که به اصطلاح سنگ پدر یا مادر عنوان می‏شود، دارای انواع مختلف است.
قطر ذرات ماسه مابین  ۰٫۰۶۳mm و ۲mm می ‏باشد. به ماسه کمتر از ۰٫۰۶۳mm و بیش از ۲mm را سیلیت یا گل و لای می‏ گویند.همچنین به ماسه کمتر از ۰٫۰۰۲mm خاک رس و بزرگتر از ۲mm را شن می‏ نامند. ماسه با میزان کلسیم بالا را ماسه آهکی می‏ گویند. میزان سختی ماسه عددی بین ۱ تا ۱۰ می‏باشد. به نرم ترین آن تالک و سخت ترین آن الماس گویند.عموما ماسه‏ های با سیلیکای بالا دارای سختی حدود ۷ می ‏باشند. با توجه به سنگ مادر میزان سیلیکای موجود در ماسه از ۸۰% الی ۹۹٫۹۹% می ‏باشد.به ماسه های سیلیکایی صنعتی کوارتز می‏گویند.
به طور کلی ماسه های سفید تر دارای ناخالصی کمتر می‏ باشند. ناخالصی موجود در ماسه شامل : خاک رس، فلدسپات، آلومینا، اکسید آهن، پیریت یا کرومیت و یا شامل: ذغال سنگ، پوسته دریا و نمک کلرید است.
ماسه از معادن روباز و یا از لایروبی سطح دریا و رودخانه استخراج می شود. معمولا با توجه به منبعی که ماسه از آن استخراج می شود، ناخالصی آن مشخص می شود. برای مثال اگر ماسه از سطح دریا استخراج شود دارای ناخالصی نمک کلرید و آهک می باشد.

روش استخراج ماسه:

 نکته قابل اهمیت و جالبی که در  مورد استفاده ماسه عنوان شده است، به شرح ذیل می باشد:

روش های استخراج وشست و شوی ماسه طبق مورد استفاده از ماسه متفاوت است. ممکن است روش استخراج ماسه ای که برای ساخت و ساز استفاده می شود، برای ماسه مورد استفاده در زمین چمن ورزشی مناسب نباشد.

شست و شو و جداسازی ماسه:

کارخانه هایی که ماسه ها را جهت استفاده مصرف کننده آماده می نمایند علاوه بر شست و شوی ماسه، ماسه ورودی را به دو مقطع مختلف نیز جدا می کنند. یک روش جداسازی ماسه های درشت از ماسه های سبک استفاده از نیروی گرانش است. به صورتی که ماسه های درشت موجود در آب ته نشین و ماسه های سبک به سطح آب می آیند. با توجه به سایز دانه های ماسه و مخلوط آن با خاک رس و شن و همچنین با توجه به نیاز و استانداردهای موجود، دانه های بیش از اندازه بزرگ(شن) و بیش از اندازه کوچک(آهک) جدا می شوند و در  آزمایشگاه بررسی و مورد آزمایش قرار می گیرند و در نهایت از ماسه نمونه گیری به عمل می آید.

شکل دانه ها اشاره به دو ویژگی دارد:

بافت سطح یا گوشه و  گردشدگی دانه
شکل دانه با توجه به هوازدگی و نوع فرسایش شکل می گیرد.ماسه های حاصل از فرسایش سنگ های موجود در یخبندان دانه های گردتر و ماسه های حاصل از فرسایش ذغال سنگ، دانه های زاویه دارتری دارند.

تست هایی که بر روی ماسه انجام می شود شامکل موارد زیر است:

Standard Hydraulic Conductivity مهم ترین تستی است که جهت ماسه های مورد استفاده در زمین های ورزشی گرفته می شود که این تست شامل:
Porosity: جهت اندازه گیری میزان فضای خالی مابین دانه ها
Capillary: جهت اندازه گیری میزان آب موجود در فضاهای خالی
Non-capacity porosity or air filled porosity: درصدی از فضاهای خالی مابین دانه ها که توسط هوا پر شده است.
Bulk Density: جهت اندازه گیری وزن برای بدست آوردن حجم ماسه.
Acidity: اندازه گیری PH. ماسه هایی که میزان کلسیم زیاد دارند دارای PH پایین می باشند. ماسه ای مورد استفاده در زمین چمن می بایست PH پایین داشته باشند.

این متن  از مقاله ای تحت عنوان  Sands for sports turf اتخاذ شده است.